Dobór systemu ochrony przed upadkiem zależy od czynników takich jak rodzaj wykonywanej pracy czy umiejętności i doświadczenie pracownika. Niekiedy zastosowanie takiego czy innego rozwiązania jest wymuszone konstrukcją budynku lub warunkami atmosferycznymi. Poniżej prezentujemy najpopularniejsze systemy zabezpieczenia przed upadkiem z wysokości.
Wykluczenie konieczności pracy na wysokości na etapie projektowania budynku
Mówiąc o zabezpieczeniu przed upadkiem z wysokości nie można pominąć planowania budynków w taki sposób, aby wykluczyć konieczność pracy w warunkach potencjalnie niebezpiecznych. Oczywiście części prac nie da się wykonać bez systemów asekuracyjnych do prac alpinistycznych, jednak w wielu wypadkach można zaplanować rozmieszczenie urządzeń i zabezpieczenie dachu w taki sposób, aby wykonywane na nim czynności nie były uznawane za pracę na wysokości.
Do popularnych środków ochrony zbiorowej, pozwalających na przebywanie na dachach bez szkolenia większej grupie osób są balustrady i kraty na świetliki. Pierwsze z nich uniemożliwiają upadek z krawędzi dachu, drugie zabezpieczają otwory znajdujące się na dachu.
Inne środki ochrony zbiorowej zabezpieczające przed upadkiem z wysokości
Ze względu na wysoką skuteczność i stosunkowo niskie koszty eksploatacji środki ochrony zbiorowej są powszechnie stosowane jako zabezpieczenia przed upadkiem z wysokości. Wspomniane już balustrady i kraty na świetliki nie są jedynymi rozwiązaniami. Do ŚOZ można również zaliczyć:
· Barierki odgradzające przenośne do wyznaczania ciągów komunikacyjnych.
· Drabiny ewakuacyjne umożliwiające bezpieczny dostęp do dachu.
· Pomosty dachowe stawiane nad attykami oraz śliskimi przeszkodami, aby zagwarantować bezpieczeństwo podczas poruszania się autoryzowanego personelu, np.: serwisantów instalacji wyprowadzonych na dach.
Chociaż skupiamy się tutaj na zabezpieczeniu dachu, to trzeba pamiętać, że podobne rozwiązania stosuje się podczas prac budowlanych związanych ze ścianami i elewacją budynku, a także podczas stawiania budowli wielokondygnacyjnych czy w pracach takich jak czyszczenie okien w budynkach wielopiętrowych i innych wymagających sprzętu do prac na wysokości. Na budowach obecne są zazwyczaj rusztowania robocze z platformami i pomostami. W celu zwiększenia bezpieczeństwa stosuje się siatki pionowe i poręcze chroniące przed wypadnięciem.
Siatki minimalizujące konsekwencje upadku
W ramach środków ochrony zbiorowej stosuje się siatki na poziomie pracy oraz siatki na niższym poziomie. Nietrudno domyślić się, że te pierwsze spełniają mniej rygorystyczne wymagania. Dla obu rozwiązań należy uwzględnić takie czynniki jak: rodzaj wykonywanych prac, możliwości montażu siatki do elementów infrastruktury budowlanej lub instalacji specjalnych wsporników, a także krajowe normy budowlane.
W zależności od okoliczności zastosowanie znajdą certyfikowane siatki asekuracyjne:
· Typu S o wytrzymałości 30 KN, stosowane na poziomie pracy przy zabezpieczeniu otworów w stropach budynków, prac na konstrukcjach szkieletowych hal czy podczas budowy mostów i wiaduktów
· Typu T mocowana na poziomych wspornikach metalowych wychodzących ze stropu na niższej kondygnacji, zabezpiecza pracowników pracujących przy krawędziach budynków
· Typu V na ruchomych wspornikach, tworzy rodzaj klatki
· Typu U, czyli siatki asekuracyjne zabezpieczające krawędzie, wielofunkcyjne, chroniące nie tylko przed upadkiem ale także przed spadkiem.
Zabezpieczenia przed upadkiem z wysokości za pomocą ŚOI
Nawet najbardziej ergonomicznie dobrane środki ochrony indywidualnej ograniczają nieco swobodę poruszania się, dlatego znajdują zastosowanie tam, gdzie nie ma możliwości zapewnienia bezpieczeństwa przez zastosowanie ŚOZ lub mogłyby się one okazać niewystarczające. Ich działanie opiera się na systemowym rozwiązaniu składającym się z uprzęży, podsystemu łącząco-amortyzującego i punktów zakotwienia.
Najprostsze systemy to te, których jedynym zadaniem jest ograniczenie poruszania. Bardziej skomplikowane, są wielostopniowe systemy do prac alpinistycznych, umożliwiających dotarcie do stanowiska roboczego.
Podsumowanie
Zabezpieczenia przed upadkiem z wysokości powinny być dobierane według ściśle określonej hierarchii, począwszy od eliminacji pracy na wysokości wszędzie tam, gdzie jest to możliwe, przez zapewnienie środków ochrony zbiorowej, a w razie potrzeby zastosowanie również środków ochrony indywidualnej.